E-kitap dünyayı değiştiriyor Türkiye’de belirsizlik sürüyor
Elektronik kitaplar dünyada giderek yaygınlaşıyor, basılı kitaplardan ucuza satılan e-kitaplar yayıncılığın yapısını değiştiriyor. Türkiye’de ise e-kitaplara uygulanacak KDV oranı bile belirsiz
ABD’li gerilim yazarı Lisa Gardner’ın Alone isimli romanı 2005’te basıldı ve 25 dolara satılan kitap okuyucudan ilgi görmedi. Aynı roman şimdi elektronik kitap (e-kitap) olarak 0.99 dolara satılıyor ve ABD’nin en çok satan kitaplar listesinde ikinci sıraya yükseldi. Benzer bir olay da İngiltere’den… Gerilim yazarı Stephen Leather, daha önce yayımlanan ve popüler olmayı başaramayan üç romanını amazon.co.uk’de 0.99’ar dolardan satışa çıkardı ve üçünü de ilk 10’a sokmayı başardı. Leather şu anda İngiltere’nin en çok okunan yazarı. Günde ortalama 2 bin elektronik kitabı satılıyor. Bu iki örnek gösteriyor ki, dijital yayıncılık ücretlendirme politikasını değiştirebilecek ve çok satanlar listelerini belirleyebilecek bir büyüklüğe ulaşmaya başladı. www.onlinecollege.org adlı internet sitesinde yayımlanan bir makalede, yayıncılığın geleceğiyle ilgili 10 ‘kehanet’e yer verildi. Buna göre, e-kitap daha da yaygın hale gelecek, yayınevlerinden bağımsız yazarların sayısı artacak, sosyal medya yazarla okur arasındaki klasik ilişkiyi değiştirecek ve kitaplar görüntülü hale gelecek. Öngörülerin önemlice bir kısmı teknolojide meydana gelen değişikliğin yayıncılık piyasasını nasıl değiştireceğiyle ilgili. Bu değişimin ekonomik ve sosyal belirtileri ortaya çıkmaya başladı bile. www.amazon.com internet sitesi, geçtiğimiz yılın ilk üç ayında satılan elektronik kitap adedinin, satılan basılı kitap adedini geçtiğini (her 100 basılı kitaba karşılık 115 e-kitap) açıkladı. Amazon tarafından yapılan açıklamaya göre, son dört aydır elektronik kitap satışlarından elde edilen kâr da basılı kitaplardan elde edilen kârı geçti. E-kitapların yükselişine paralel olarak dünyanın çeşitli ülkelerindeki büyük kitapçılar sıkıntı yaşmaya başladı. Bir zamanlar ABD’nin en büyük iki kitapçısından biri olan ve şu sıralar iflasını ilan etmesi beklenen Borders, buna örnek gösterilebilir. Benzer bir örnek olarak; en büyük kitap fuarı olan Frankfurt’ta dijital yayıncılığa ayrılan alan giderek genişliyor.

MÜŞTERİ ÇOK, ÜRÜN YOK
Türkiye, Türkçe e-kitapla 15 Nisan 2010’da tanıştı. E-kitap Türkiye’ye, ‘kültür ürünleri’ sitesi idefix tarafından getirildi. Şu ana dek 89 yayınevi idefix tarafından kurulan ağa katılıp kitaplarını e-kitaba dönüştürmeyi kabul etti ve 1177 kitap dijital hale getirildi. Türkiye’de idefix tarafından satılan okuma cihazlarının 5 bin civarında olduğu, sadece iPad üzerindeki ‘kitaplık’ uygulamasının 8 bine yakın kişi tarafından indirildiği ve e-kitapların iPhone’dan da okunabildiği düşünülürse, bu sayı çok az. İdefix Direktörü Bora Ekmekçi’nin, “Bir dükkan açtık; müşteri çok ama satacak mal yok” diyerek yakınması bu yüzden. Ekmekçi bu yetersizliği, yayınevlerinin teknolojik gelişmeler konusunda temkinli olmasına, teknolojik alt yapının yetersiz olmasına ve kendi önemlerini kaybetme korkusuna bağlıyor. Türkiye’de dijital yayıncılığın bazı sorunları şunlar: Bugüne dek 10 bin adet e-kitap satılmış. Bu rakam, yazının başında sözünü ettiğimiz Stephen Leather’ın beş günlük satışına eşit! İdefix, fiyatlandırma konusunu yayınevlerine bırakmış ve ortak bir politika oluşmamış. Baskı, kağıt ve dağıtım masrafları ortadan kalktığından e-kitaplara ortalama yüzde 50 indirimli ulaşılabiliyor. İş Bankası Kültür Yayınları’nın maliyetler düşmesine rağmen e-kitapla basılı kitabı aynı fiyatla piyasaya sürmesi eleştiriliyor.

YÜZDE 8 Mİ YÜZDE 18 Mİ?
Dünyadaki eğilimin aksine, Türkiye’de bağımsız yazarlara yer yok. İdefix kendisini bir yayıncı olarak değil de aracı olarak gördüğü için sadece yayınevleriyle ilişki kuruyor. Vergilendirme konusunda bir belirsizlik var. Kültür Bakanlığı’nın girişimiyle kitap yayıncılığında